Τετάρτη 13 Φεβρουαρίου 2008

(7) Ωραίο κλειδί, χαρακτηριστικά 11 και 12

Χαρακτηριστικό 11 : Το κλειδί είναι πάρε-δώσε (give and take). Το συνηθισμένο είναι να δίνουμε διαφυγές και να παίρνουμε ισοπληθείς διαφυγές, αλλά εδώ ας δούμε αντικατάσταση στο κομμάτι που θα θυσιαστεί.

(Πρόβλημα 8)
Σταύρος Ιατρίδης,
Περιοδικό “Ο Σκακιστής”, Τεύχος No.6, Μάιος 1968
Παίζουν τα λευκά και κάνουν Ματ σε 4 κινήσεις
#4 (6+3)
[8/8/6pR/5kS1/5p2/5P2/6SK/B7]

Το σημαντικό είναι να γίνει το ματ στις κινήσεις που λέει η εκφώνηση. (Δεν έχει καμμία σημασία αν μπορεί να γίνει σε περισσότερες). Ο ολυμπιονίκης Σταύρος Ιατρίδης (1887 – 1976) δημιούργησε το πρόβλημα αυτό για να αποδείξει ότι στο καλλιτεχνικό σκάκι δεν είναι αναγκαία μόνο η δύναμη των κομματιών, αλλά και η θυσία τους όταν το επιτρέπει η θέση. Και αποδεικνύεται ότι η θυσία δεν είναι άσκοπη όταν επιτυγχάνεται ο στόχος.
Η λύση είναι:
Κλειδί: 1.Rh5! (Με το κλειδί εμποδίζεται μεν ο μαύρος βασιλιάς να κινηθεί, που μπορούσε αρχικά να πάρει τον Sg5, αλλά δίνεται ένα αντάλλαγμα στα μαύρα : μπορούν να πάρουν τον πύργο, που θεωρείται πιο δυνατό κομμάτι).
1...gxh5 (Πάει ο πύργος...)
2.Sh4+ Kxg5 (Πάει το ένα άλογο...)
3.Bg7 Kxh4 (Πάει και το άλλο άλογο...)
4.Bf6# (Σε τρεις κινήσεις θυσιάζονται τρία κομμάτια του λευκού, και μετά τα μαύρα γίνονται ματ).

Οι θέσεις των νόμιμων (legal) προβλημάτων πρέπει να μπορούν να προκύψουν, από το αρχικό κλασσικό στήσιμο των 32 κομματιών για μια παρτίδα, με κάποια αλληλουχία νόμιμων κινήσεων. Αν αυτό δεν συμβαίνει, τότε η θέση λέγεται παράνομη (illegal) και το πρόβλημα δεν είναι αποδεκτό.
Παραδείγματα παράνομων θέσεων : Λευκός αξιωματικός στο a1 και λευκό πιόνι στο b2 (πώς πήγε εκεί ο αξιωματικός;). Τρεις λευκοί πύργοι και όλα τα λευκά πιόνια στην σκακιέρα (αφού δεν λείπει πιόνι, από ποια προαγωγή αποκτήθηκε ο τρίτος λευκός πύργος;).

Χαρακτηριστικό 12 : Η ιδιαιτερότητα. Δεν φαίνεται αμέσως ποιο είναι το κλειδί.

(Πρόβλημα 9)
Μανωλάς Εμμανουήλ,
Εφημερίδα “Πελοπόννησος”, 07/04/1971,
Παίζουν τα λευκά και κάνουν Ματ σε 2 κινήσεις
#2, retro, (9+3)
[8/8/P1Q5/KpP5/1P6/kB6/PS6/b5R1]

Το πρόβλημα 9 παρουσιάζει δυσκολία για τον ανυποψίαστο λύτη, επειδή δεν μπορεί να εντοπίσει άμεσα την σειρά κινήσεων που θα κάνει ματ στα μαύρα στην δεύτερη κίνηση.
Το πρόβλημα χρειάζεται ρετροανάλυση (retroanalysis), ανάλυση των κινήσεων που οδήγησαν λευκά και μαύρα στην θέση του προβλήματος.

Η εκφώνηση λέει πως είναι η σειρά των λευκών να παίξουν. Άρα μόλις προηγουμένως έπαιξαν τα μαύρα. Ποια ήταν η κίνηση που έπαιξαν προηγουμένως τα μαύρα;
Δεν μπορεί να έχει παίξει τελευταίος ο Ba1. Δεν μπορεί να έχει παίξει τελευταίος ο Ka3. Άρα, πρέπει να έχει παίξει τελευταίο το μαύρο πιόνι του b5. Από πού ξεκίνησε για να φτάσει στο b5; Όχι από το a6 ή το c6 γιατί υπάρχουν εκεί λευκοί πεσσοί. Αποκλείεται να ήρθε από το b6, γιατί έδινε σαχ από εκεί. Άρα το μαύρο πιόνι έκανε την τελευταία κίνηση με διπλό βήμα από την αρχική του θέση, b7-b5. Άρα έχουν δικαίωμα τα λευκά να το πάρουν ”εν διελεύσει” (αν-πασάν, en-passant).
Οπότε, η λύση είναι:
Κλειδί: 1.cxb6 e.p. (Το κλειδί είναι πάρσιμο ”εν διελεύσει” και με την κίνηση αυτή ανοίγουν ταυτόχρονα δυο γραμμές της λευκής βασίλισσας).
Αν 1...Bxb2 2.Qa4#
Αν 1...Kxb2 2.Qc1#

Δεν υπάρχουν σχόλια: